Rechter verbiedt 'Telefacts'-reportage


De rechtbank van eerste aanleg heeft op eenzijdig verzoekschrift en dus zonder wederwoord beslist dat een Telefacts-reportage gisteravond niet mocht worden uitgezonden. De aanklaagster beargumenteerde dat de reportage 'illegale beeldopnames' bevatte van haarzelf en haar minderjarige kinderen.

Het voorbije jaar werden al eerder publicaties op voorhand verboden of uit de rekken gehaald op basis van een eenzijdig verzoekschrift. 'Het gaat hier om een vorm van preventieve censuur die in strijd is met het grondrecht van de persvrijheid', zegt Eric Goens, directeur informatie bij vtm.

Aandachtige kijkers van het vtm-programma Telefacts zullen gisteravond hebben gemerkt dat de programmatie niet helemaal klopte met wat ze in de uitzending te zien kregen. Trailers hadden de reportage In de naam van God, zes jaar later aangekondigd, waarin de echtgenoot en kinderen van de hyperreligieuze Carina hun verhaal doen. Aan de hand van video-opnames vertelde Luc in 2003 aan Telefacts dat zijn vrouw hun kroost haar extreme geloof oplegt. "Mijn vrouw is al anderhalf uur aan het bidden", zei Luc in de uitzending. "Dat gebeurt als ik niet thuis ben. Vandaar ook die geheime video-opnames."

In het kader van een reeks ging de Telefacts-ploeg onlangs na hoe het de familie de voorbije zes jaar vergaan is. Echtgenoot en kinderen werkten mee, Carina zelf had het allerminst begrepen op de nieuwe reportage. Ze diende dinsdag een eenzijdig verzoekschrift in bij de rechtbank van eerste aanleg in Brussel om de uitzending tegen te houden. De rechter verbood daarop de verspreiding van de reportage op straffe van een dwangsom van 100.000 euro. "In de reportage worden illegale beeldopnames van zes jaar geleden getoond", zegt Carina's advocate Tania Ghyssens. "De echtgenoot van mijn cliënte heeft zijn vrouw én minderjarige kinderen in het geheim gefilmd in de huiselijke kring. De rechter heeft geoordeeld dat dit in strijd is met de wet op de beeldafbeelding en dat het eerbiedigen van de privacy en de vrijheid van het geloof even essentieel is als de persvrijheid. Zes jaar geleden was mijn cliënte te laat om de uitzending tegen te houden. Ditmaal wilde ze tijdig verhinderen dat haar naam weer door het slijk werd gehaald."

Disproportioneel

Carina noch haar advocate hadden de beelden gezien op het moment dat ze het eenzijdig verzoekschrift indienden. "Het gaat hier om een vorm van preventieve censuur die in strijd is met het grondrecht van de persvrijheid", zegt Eric Goens, directeur informatie bij vtm. "Er is dringend nood aan een wet die het eenzijdig verzoekschrift aan banden legt. Het begint zo stilaan een plaag te worden." In augustus moest er in allerijl een nieuwe versie van het weekblad TV Familie gedrukt worden, nadat een rechter van het hof van eerste aanleg in Antwerpen op eenzijdig verzoekschrift oordeelde dat een artikel over de familie Pfaff niet mocht verschijnen. Het was de vierde keer in een jaar dat een publicatie verboden werd of een tijdschrift uit de rekken werd gehaald zonder dat de tegenpartij tijdig gehoord werd (zie kader). Open Vld-kamerlid Sabien Lahaye-Battheu werkt momenteel aan een wetsvoorstel om de procedure te herzien. "De uitspraak omtrent Telefacts past perfect in een hele trieste reeks van vonnissen op basis van een eenzijdig verzoekschrift", zucht Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ). "Men verbiedt het verspreiden van informatie puur op basis van een klacht. Vtm heeft zelfs niet de kans tot wederwoord gekregen."

Ook professor mediarecht Dirk Voorhoof (UGent) heeft het moeilijk met een gerechtelijke procedure waarbij slechts één partij wordt gehoord, maar wil de term 'censuur' in dit geval niet te snel in de mond nemen. "Artikel 25 van de grondwet stelt dat 'de drukpers' vrij is en dat censuur nooit kan worden ingevoerd", legt Voorhoof uit. "Men kan het artikel dus zo interpreteren dat het verbod op censuur niet van toepassing is voor radio en televisie. Dat is althans de opvatting die in de rechtspraak gehanteerd wordt, ook door het hof van Cassatie. De rechter zegt hier ook dat het 'buiten elke twijfel' is dat er beelden zouden worden uitgezonden die in de huiselijke kring werden gemaakt zonder toestemming van de mevrouw in kwestie. Het recht op privacy werd met andere woorden op verregaande manier geschonden en dat kan niet door de beugel. Aangenomen dat dit zo is, is het wel disproportioneel om de hele uitzending te verbieden in plaats van enkel de bewuste beelden. Alleen al daarom is de beschikking in de Telefacts-zaak manifest strijdig met de vrijheid van expressie en informatie zoals beschermd door het Europees Mensenrechtenverdrag." Volgens Ghyssens had haar cliënte geen andere keuze dan zich te beroepen op een eenzijdig verzoekschrift. "Er was niet genoeg tijd om een normaal kort geding op te starten. Anders was het kwaad al geschied. Bovendien waren er voldoende indicaties om aan te nemen dat dezelfde geheime beelden van zes jaar geleden opnieuw zouden worden uitgezonden."

Bron: De Morgen, 12 november 2009.