55% van de Vlamingen en 69% van de Walen betaalde vorig jaar boetes van de rechter niet

"Wie van de rechtbank een geldboete krijgt en die niet betaalt, voelt geen enkele dwang om te betalen. Het percentage niet-geïnde boetes is iets gedaald vorig jaar, maar blijft dramatisch: 59% in 2008, 68% in 2007 en 64% in 2006", zegt Sabien, die de cijfers opvroeg bij minister van Financiën Didier Reynders.

"Terwijl ongeveer de helft van de Vlamingen zijn of haar boete niet betaalt (55% in 2008 en 57% in 2006, in 2007 was er een uitschieter van 66%), blijft dat percentage in Wallonië veel hoger: 79% in 2006, 75% in 2007 en 69% in 2008." 

BELGIE

VLAANDEREN

WALLONIE

Opmerkingen bij cijfers hierboven:

De cijfers zijn gebaseerd op de arrondissementen waarvoor cijfers beschikbaar zijn voor de drie jaren. De arrondissementen Ieper, Veurne, Gent, Oudenaarde, Brussel, Dinant, Marche, Eupen, Hoei, Verviers en Doornik zijn niet in rekening zijn gebracht, want bij gebrek aan informatisering (de boeten zijn (nog) niet geïntegreerd zijn in een geautomatiseerde boekhouding) en personeel zijn ze niet in staat alle gevraagde gegevens te leveren. "Rekening houdend met het aantal in te vorderen boeten lijkt het niet aangewezen de betrokken kantoren te verplichten de gevraagde gegevens manueel te verzamelen want dat zou tot gevolg hebben dat ze hun eigenlijke opdracht niet kunnen uitvoeren: de strafrechtelijke veroordelingen uitvoeren", aldus de minister Reynders. Dat betekent dat de absolute cijfers telkens nog hoger liggen.

Inzake de bedragen die door een gerechtsdeurwaarder gedwongen werden ingevorderd: deze bevatten in bepaalde gevallen niet alleen de boeten, maar ook de gerechtskosten en de bijdrage tot het bijzonder fonds tot hulp aan de slachtoffers van opzettelijke gewelddaden. Die bedragen slaan niet alleen op het jaar waarin de ontvangst werd geboekt maar eveneens op boeten uitgesproken in voorgaande jaren.

procedure inning strafrechtelijke boetes

Wanneer een rechter een geldboete heeft uitgesproken, komt dat vonnis terecht bij de ontvanger der domeinen en penale boeten, een ambtenaar van Financiën. Die stuurt dan een schriftelijk betalingsverzoek. Als daar niet binnen de gestelde termijn op gereageerd wordt, volgt in principe een aangetekende brief.

En wanneer ook dat niet helpt, speelt de ontvanger het dossier door aan een gerechtsdeurwaarder die het verschuldigde bedrag moet gaan innen. "Maar dikwijls komt het zover niet. In heel wat arrondissementen stuurt de ontvanger van Financiën de openstaande vorderingen immers niet door naar een gerechtsdeurwaarder. In het arrondissement Hoei is zelfs al een paar jaar geen enkel dossier nog naar een gerechtsdeurwaarder gestuurd", aldus Sabien. "Boetes moeten sneller en efficiënter worden geïnd en vooral ook gelijk in ieder arrondissement."

gerechtelijk inningskantoor, inhoudingen op loon, uitkeringen of belastinggeld, vervangende celstraffen of boetevervangende werkstraffen

De inning van boetes is het werk van de ambtenaren van Financiën, maar blijft een verantwoordelijkheid van het gerecht, van de minister van Justitie dus. Zowel de voormalige minister van Justitie (Jo Vandeurzen) als de huidige (Stefaan De Clerck) stelden de inning van de boetes op dezelfde hoogte stelde als de strafuitvoering, twee belangrijke prioriteiten voor Justitie.

"Een gerechtelijk inningskantoor zou soelaas kunnen bieden, om zowel correctionele boetes als boetes uitgesproken door politierechtbanken efficiënter te innen. "Vandeurzen kondigde al in 2008 de oprichting van zo'n kantoor aan. Het gerechtelijk inningskantoor zou trouwens niet alleen de geldboetes die worden opgelegd bij een veroordeling kunnen innen, maar eveneens de minnelijke schikkingen - dat is het verval van de strafvordering door betaling van een geldsom - en de onmiddellijke inningen die voor bepaalde verkeersinbreuken worden voorgesteld. Ook zijn opvolger gaf begin dit jaar mee het idee "genegen" te zijn en er snel "werk van te willen maken". Op mijn  laatste parlementaire vraag hierover (zie nieuwsbericht van 18 november 2009) gaf De Clerck mee dat het nu eerst aan Justitie is om een aantal stappen te zetten, bijvoorbeeld naar informatisering van de politieparketten toe, alvorens een gerechtelijk inningskantoor op te richten. Volgens de minister moet dat kantoor niet exclusief onder Justitie of Financiën ressorteren, het kan ook functioneren op basis van een goede samenwerking. Deze verklaringen staan in schril contrast met zijn stoere uitspraken van mei dat Justitie zelf de boetes moet innen", aldus Sabien.

Daarnaast vraagt Sabien het systeem van het vereenvoudigd derdenbeslag (op loon of uitkering), dat eind 2006 werd ingevoerd, krachtdadig toe te passen. Helaas kan de minister van Financiën, opnieuw door een gebrek aan informatisering, geen betrouwbare cijfers geven over de toepassing van die maatregel. Ook de in juni van dit jaar aangekondigde toepassing om geen belastinggeld meer terug te storten aan burgers, die nog verkeersboetes of strafrechtelijke boetes moeten betalen, kan de inning verbeteren.

"Tot slot, de vervangende celstraffen die in principe mogelijk zijn, worden door de overbevolking van de gevangenissen niet meer uitgevoerd. Voor zware dossiers (bijvoorbeeld fiscale fraude) zouden die vervangende celstraffen wél moeten worden uitgevoerd", aldus Sabien, die er ook voor pleit werk te maken van boetevervangende werkstraffen.