Drugbehandelingskamers in alle rechtbanken, na uitbreiding van hulpverleningsaanbod


De DBK is binnen de rechtbank van eerste aanleg in Gent een gespecialiseerde kamer voor niet georganiseerde drug- en druggerelateerde criminaliteit, waarbij een afhankelijkheids-problematiek aan de grondslag ligt van de feiten. Het project is een samenwerking tussen het parket, de rechtbank, de Oost-Vlaamse (drug)hulpverlening en de balie, met als doel druggebruikers onder supervisie van de rechtbank door te verwijzen naar de hulpverlening en een hulpverleningstraject op maat uit te werken.

In de periode mei 2008 tot december 2009 werden in totaal 280 dossiers voor de DBK gebracht. De meest voorkomende drug die wordt gebruikt is heroïne, gevolgd door cocaïne, amfetamines en cannabis. In 148 dossiers werd een hulpverleningstraject opgestart. In 132 dossiers was dat niet het geval, maar 76 van hen of 60% lieten verstek voor de rechtbank. Dat betekent dat zeven op de tien verdachten die voor de DBK verschijnen, een hulpverleningstraject opstarten. Van de 91 beëindigde dossiers kenden 41 een positieve afloop.

Uit de evaluatie blijkt dat de partners en de verdachten positief staan tegenover het project, maar dat een uitbreiding naar andere gerechtelijke arrondissementen niet vanzelfsprekend is, omdat arrondissementen met een beperkt hulpverleningsaanbod een eventuele bijkomende instroom van DBK-cliënten niet zullen kunnen dragen.

Sabien grijpt de evaluatie aan om nogmaals te pleiten voor eerst een uitbreiding van het hulpverleningsaanbod in bepaalde regio's op korte termijn en vervolgens op de oprichting van DBK's in alle rechtbanken. Ze benadrukt dat niet alleen de evaluatie van het proefproject positief is, maar ook de buitenlandse voorbeelden zijn dat.

"België haalde twee jaar geleden de mosterd in Canada, waar er momenteel zes drugsrechtbanken actief zijn. Alleen beklaagden die geen gewelddelicten of inbraken hebben gepleegd én geen feiten hebben gepleegd waarbij minderjarigen waren betrokken, komen er in aanmerking voor een specifiek programma, die de rechtbanken van nabij opvolgen. Ze moeten regelmatig voor de rechtbank verschijnen, waar een rechter hun vorderingen beoordeelt en eventueel sancties kan opleggen (gaande van een mondelinge berisping tot de uitsluiting van deelname aan het programma) of een beloning kan toekennen (bijvoorbeeld een vermindering van het aantal verschijningen voor de rechter). De drugsdelinquenten krijgen individuele en collectieve therapie, gepaste medische verzorging (bijvoorbeeld een behandeling met methadon), worden op willekeurige tijdstippen aan drugstests onderworpen en krijgen alternatieve straffen, zoals gemeenschapsdienst verrichten, opgelegd", licht Sabien toe.

"De drugsrechtbanken werken er ook samen met de overheidsinstellingen om aan andere noden van de delinquenten tegemoet te komen, zoals een veilig onderkomen, een stabiele betrekking of een beroepsopleiding. Wanneer een deelnemer erin is geslaagd die maatschappelijke stabiliteit te bereiken en kan aantonen dat hij zijn verslaving onder controle heeft, worden de beschuldigingen opgeschort (uitspraak opgeschort of uitgesteld) of krijgt hij een andere straf dan een gevangenisstraf (bijvoorbeeld huisarrest). In geval van mislukking volgt een straf in het kader van de reguliere gerechtelijke procedure", zegt Sabien

Sabien, die minister van Justitie Stefaan De Clerck hierover begin dit jaar nog ondervroeg in het parlement, bracht de kwestie afgelopen woensdag opnieuw ter sprake in de Kamercommissie Justitie. In het antwoord dat ze van staatssecretaris Devlies kreeg, kwamen twee pijnpunten naar boven:

- De evaluatie van het proefproject is een zuivere procesevaluatie, waarbij de beleving van de verschillende actoren centraal stond. Het betrof geen effectevaluatie. Uitspraken over effectiviteit en kostenefficiëntie zijn bijgevolg voorbarig. De nationale implementatie is dan ook voorbarig: eerst dient de problematiek van het hulpverleningsaanbod op punt worden gesteld én de effectenevaluatie worden afgewacht.

- In afwachting daarvan wordt het Gentse proefproject slechts verlengd tot eind februari 2011, wat een zeer korte termijn is.