Belang kind primeert te weinig bij scheidingen

Wat denkt een kinderrechtencommissaris bij het vermalen van zo'n vreselijk nieuws?

"Dat het hartverscheurend is, ook voor de ouders. Het is moeilijk om klaar te zien wanneer men de precieze context niet kent. En die kennen wij niet. Wat is bij die jongen de druppel geweest? Het gemis van een 'thuis'? Zijn draagkracht? Waren het de praktische regelingen, de conflicten tussen zijn ouders, zijn onmacht? We weten het niet. Het is ook niet zinvol om met de vinger te wijzen. Als dit drama ons al één pertinente zekerheid geeft, dan is het wel dat scheiden ook een bijzonder ingrijpende gebeurtenis kan zijn voor kinderen. Zowel fysiek als psychisch eist het vaak veel meer van hen dan we denken."

Scheiden doet sowieso lijden, dus?

"Nee. Deze tragische gebeurtenis zegt niet dat scheiden áltijd nefast is voor de kinderen. Zoals nu ook niet plots moet geopperd worden dat die verblijfsco-ouderschap - de zogenaamde week-om-weekregeling - eigenlijk niet deugt. Zo'n bilocatie-regeling kan heel oké zijn als het tegemoetkomt aan de belangen van álle partijen. Dus ook die van het kind. Vandaag wordt het echter vaak gehanteerd om de belangen en de rechten van de ouders te vrijwaren. Het belang van het kind en het effect van de regeling op het kind wordt weinig of niet overwogen. Dat zou nochtans de eerste overweging moeten zijn."

"Dit drama - en vele andere drama's die de kranten niet halen - zeggen vooral dat elke situatie anders is. Het bewijst dat één regeling die van toepassing kan zijn op elke gezinssituatie, niet bestaat. Anderzijds drukt het ons met de neus op het feit dat we in echtscheidingssituaties echt dringend beter moeten luisteren naar de kinderen zelf."

Een kind van 12. Je zou verwachten dat het land op zijn kop staat, maar het valt vreemd genoeg behoorlijk mee met de aandacht van media en politiek. Zie je daar een verklaring voor?

"Ik schrik daar niet van. Wanneer jongeren voor miserie zorgen, dan barst er geheid een brede en publieke maatschappelijke verontwaardiging los. Als kinderen of jongeren slachtoffer zijn, dan is de aandacht veel kleiner. Jeugd die voor problemen zorgt, is zowel politiek als media- tiek een bijzonder gemakkelijk thema. Scheidingen zijn een ander paar mouwen. Het debat daarover is veel pijnlijker en complexer omdat het ook de belangen van de ouders treft. Het raakt rechtstreeks aan hun opvoedingsverantwoordelijkheid en aan hun recht op persoonlijk contact met hun kinderen. De rechten van ouders lijnrecht tegenover de rechten van kinderen plaatsen, was en is politiek gezien jammer genoeg een heet hangijzer."

"Iedere ouder kan op elk moment met een scheiding geconfronteerd worden en wil het beste voor zijn kind. Maar ruimte geven aan de mening van het kind en zijn belangen prioritair stellen, impliceert dat je als ouder je eigen belangen en gevoelens op de achtergrond moeten zetten. En dat vraagt bij momenten een zware opoffering."

Er is best al veel welzijnsondersteuning voor onze kleintjes in Vlaanderen. Waar kan het nog beter?

"De eerstelijnshulpverlening - diensten als het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB), de Kinderen en Jongeren Telefoon (KJT) en het Jongeren Advies Centrum (JAC) zouden nog beter uitgebouwd en toegankelijker moeten worden. Kinderen en jongeren verliezen vandaag vaak hun weg in dat aanbod of bereiken het niet. We pleiten er al jaren voor om deze diensten beter en doeltreffender uit te bouwen. Ook preventie is enorm belangrijk. Mensen denken vaak dat kinderrechten in Vlaanderen een luxeproduct zijn. Niets is minder waar."

Tele-Onthaal biedt onmiddellijke opvang voor mensen die erg aangegrepen zijn door de zelfdoding van de 12-jarige jongen in Tienen afgelopen dinsdag. Iedereen kan terecht op het gratis noodnummer 106 (24u op 24u) en via de chatlijn (www.tele-onthaal.be op bepaalde tijdstippen) van Tele-Onthaal.

"Co-ouderschap hoeft de regel niet te zijn"

"Co-ouderschap is helemaal niet verplicht en hoeft de regel niet te zijn." Dat onderstreept juriste en volksvertegenwoordiger Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) in een reactie op de zelfdoding van het 12-jarige jongetje dat de scheiding van zijn ouders niet kon verwerken. Het kereltje woonde de ene week bij zijn papa in Edingen en de andere week bij zijn mama in Tienen, 100 kilometer verderop.

Deze zogenaamde 'week-om-weekregeling' bij echtscheiding wordt als gevolg van het drama in Tienen door veel specialisten zwaar op de korrel genomen. "Vooral de wetgever krijgt daarbij de zwartepiet geserveerd, omdat die in 2006 de wet goedkeurde die een gelijkmatig verdeelde huisvesting van het kind moest bevorderen", aldus Lahaye-Battheu, die indertijd mee hielp sleutelen aan de wet. "Nu denken veel mensen echter dat men sindsdien min of meer verplicht is om voor verblijfsco-ouderschap te kiezen bij een echtscheiding of het einde van een relatie."

Lahaye-Batheu wijst erop dat elke scheiding nog steeds individueel moet en kan bekeken worden. "Het is onvoldoende geweten dat de rechter bijvoorbeeld ook een niet-gelijkmatig verdeelde huisvesting kan opleggen", zegt de juriste. "Want als het verblijfsco-ouderschap wordt opgelegd terwijl de afstand tussen de woonplaatsen van de ouders te groot is of als er geen dialoog is tussen hen, dan wordt er inderdaad geen rekening gehouden met het welzijn van het kind."