Sabien ondervraagt minister Magnette tijdens vragenuurtje in de Kamer over de jacht op zwartrijders

In totaal werden tussen 2005 en 2009 1,2 miljoen 'onregelmatigheden' vastgesteld, ruim de helft van de boetes werd dus al geïnd. Als alle aangeschreven overtreders zouden betalen, zou dat de NMBS zo'n 100 miljoen euro opleveren.

De zwartrijders krijgen dezer dagen een aanmaning in de bus met als titel 'ingebrekestelling minnelijke schuldinvordering', waarbij de boete met 190 euro is verhoogd. Die toeslag is volgens Test-Aankoop in strijd met de wet op de handelspraktijken, want het bedrag is niet evenredig met het nadeel dat de NMBS lijdt. "Dat bedrag van 190 euro is alleen gerechtvaardigd als de spoormaatschappij evenveel betaalt wanneer ze zelf haar verplichtingen tegenover de reiziger niet nakomt", luidt de redenering.

"Betaal op tijd, zo voorkomt u bijkomende gerechtelijke kosten", staat er ook nog vermeld in de brief. Er is ook een heuse speciaal gemaakte website - www.treinbetalen.be - en men kan voor vragen terecht op een gratis telefoonnummer. Veel reizigers vallen uit de lucht en beweren dat de boete al betaald is, anderen herinneren zich niet ooit beboet te zijn geweest.

Bovendien zijn veel van de overtredingen al verjaard. Volgens consumentenorganisatie Test-Aankoop gebeurt dat binnen het jaar, zich baserende op de bijzondere voorwaarden van de NMBS. Volgens de spoorwegmaatschappij blijven ze 5 jaar geldig. In zijn antwoord gaf minister Magnette echter duidelijk mee dat de verjaringstermijn 5 jaar is.

Boetes uit 2005 en 2006 zijn daardoor sowieso niet meer geldig, maar de zwartrijders krijgen toch nog een brief. De NMBS weet dat, maar hoopt op betaling op vrijwillige basis.

Reizigers die in 2010, 2011 of 2012 op zwartrijden werden betrapt, riskeren voorlopig geen deurwaarder. De NMBS zegt maximale inspanningen te doen om het geld te recupereren. Wie zonder ticket wordt betrapt, krijgt een document van de treinbegeleider waarmee ze binnen de 14 dagen een boete van 60 euro kunnen betalen. Nadien volgt een herinneringsbrief, later een officiële ingebrekestelling met een toeslag van 200 euro.

Sabien benadrukte in haar vraagstelling dat zwartrijden inderdaad niet kan worden getolereerd, maar vroeg of ook andere maatregelen kunnen worden overwogen om dit fenomeen te bestrijden. Ze vroeg of de bestrijding van zwartrijden als belangrijke bron van agressie op de trein een belangrijk aandachtspunt zal worden in de nieuwe beheersovereenkomst met de NMBS en welke concrete doelstellingen/maatregelen naar voren worden geschoven.

Op die vraag ging minister Magnette niet in tijdens het vragenuurtje. Hij vermeldde alleen dat instappen in een trein zonder te betalen, een overtreding is van een koninklijk besluit van de spoorwegpolitie. "Het is zelfs een inbreuk en kan dus door het parket vervolgd worden, zelfs later dan een jaar na de feiten. Een vonnis van het Hof van Cassatie van 1999 geeft het recht aan de NMBS om een vergoeding op te leggen aan de reizigers die hun reis niet betaald hebben en om die vergoeding voor de strafrechter op te eisen."

Daarom zal Sabien hierop terugkomen tijdens de eerstvolgende zitting van de Kamercommissie Infrastructuur, Verkeer en Overheidsbedrijven.