Doemscenario NMBS moet overleg op de rails krijgen


De vakbonden vroegen Jo Cornu om schriftelijke excuses na publieke uitspraken over de bezuinigingen die nog niet doorgesproken waren met de bonden. Die kregen ze niet. In de plaats kregen ze een waarschuwing. Volgens Cornu stijgt de schuld sinds 2005 elk jaar met 200 à 250 miljoen euro. 'Als we nog vijf jaar op dezelfde manier voortdoen, zullen we aankijken tegen een schuld van 4 miljard euro.' Een onhoudbare situatie, aldus Cornu, zeker als de rente stijgt. 'Een privatisering of liberalisering zou dan onvermijdelijk worden, niet uit politieke wil, maar uit financiële noodzaak, zoals dat bij Sabena het geval was.'

En passant looft Cornu ook wel 'het engagement, de kwaliteit en het professionalisme' van het personeel, maar zijn boodschap is duidelijk: de NMBS kan niet anders dan rendabel worden en besparingen zijn daarbij een noodzakelijk kwaad. Opmerkelijk voor een schriftelijke interne verduidelijking die als doel heeft om het sociaal overleg opnieuw op de rails te krijgen.

Cornu kreeg meteen de wind van voren van vicepremier Kris Peeters (CD&V). 'Er is geen enkele reden om paniek te zaaien. Iemand die paniek zaait, oogst niets.'

Volgens spoorkenner Herman Welter bruskeert Cornu bewust. 'Cornu wilde dat deze brief openbaar werd, omdat hij het gevoel heeft dat hij anders niks kan bereiken. Nog eens informeel samenzitten met de vakbonden, zal leiden tot niets. En dus choqueert hij willens en wetens', zegt Welter indS Avond. 'Zijn analyse is juist, maar het woord "privatisering" had hij nooit mogen gebruiken. Dat was een tactische fout.'

Op dezelfde lijn

Gisteren bleek meteen dat geen enkele politieke partij gewonnen is voor een privatisering. Minister van Mobiliteit Jacqueline Galant (MR) vermeed die piste doelbewust, Open VLD maakte bij monde van Sabien Lahaye-Battheu duidelijk dat het niet aan de orde is. 'Mijn fractie is geen voorstander van een privatisering, maar wil de NMBS wel goed voorbereiden op een liberalisering.'

Afgezien van zijn uitspraken over de privatisering, maakt de brief wel duidelijk dat Cornu en zijn bevoegde minister Galant grosso modo op dezelfde lijn zitten. Cornu vraagt meer ruimte, bijvoorbeeld in het zetten van de prijzen en het opstellen van het treinaanbod. En Galant lijkt hem die ruimte te gunnen. In de Kamercommissie nam Galant woensdag al Cornu's 'Sabena-scenario' in de mond. En gisteren hernam ze in de Kamer ook zijn analyse. 'Er zijn moeilijkheden. De schuldgraad loopt op. De stiptheid is problematisch. De kosten zijn te hoog, zeker in het licht van de vrijmaking van de markt. We moeten streven naar een performanter spoorbedrijf en iedereen daarrond verzamelen.'

De vraag is of net dat laatste lukt door waarschuwingen in de ether te gooien. Voormalig spoorbaas Etienne Schouppe (CD&V) had het anders aangepakt, zo laat hij uitschijnen. 'Ook het personeel weet goed waar de klepel hangt. Zij weten ook dat het spoor zich moet concentreren op de essentiële spoorwegfuncties. Alleen moet je daarover niet onderhandelen met een zwaard van Damocles boven je hoofd.'

Schouppe vindt ook dat de NMBS-top zich niet per se moet neerleggen bij de besparingen. 'Ja, het moet zo rendabel mogelijk. Je moet maximaal besparen, maar je moet aan de politiek ook duidelijk maken wat niet haalbaar is.'

De vakbonden, aan wie de brief gericht is, reageren opmerkelijk gelaten op de brief ( zie hiernaast). Ze willen snel opnieuw aan tafel, maar eisen wel eerst de door de achterban gevraagde excuses.

Bron: De Morgen, vrijdag 28 november 2014, Dries De Smet