Open VLD en N-VA willen vonnissen laten mailen
De Kamercommissie Justitie bespreekt vandaag drie wetsvoorstellen van Open VLD, het cdH en de PS. Ze moeten een kafkaiaanse situatie uit de wereld helpen bij justitie. Terwijl de partijen in burgerlijke rechtszaken automatisch binnen acht dagen een afschrift krijgen van het vonnis, gebeurt dat in strafzaken niet. Terwijl iemand die veroordeeld is voor een misdrijf - ook voor een verkeersinbreuk door de politierechter - 15 dagen heeft om al dan niet in beroep te gaan . Ze moeten zich naar de griffie van de rechtbank reppen om de uitspraak te kennen. En op de griffie kunnen ze tegen betaling een kopie van het vonnis laten maken.
Het wetsvoorstel van Open VLD-Kamerleden Sabien Lahaye-Battheu, Carina Van Cauter en Egbert Lachaert wil die wantoestand oplossen en meteen ook de papiermolen met bezoeken aan de griffies en het nemen van kopies uit de wereld helpen. Zowel in burgerlijke als in strafrechtelijke rechtszaken zouden de vonnissen en arresten meteen via elektronische weg verstuurd worden naar de advocaten van de partijen. Voor het kleinere percentage dat de uitspraak toch nog via de post wil krijgen, zou dat dan mogelijk blijven.
Open VLD-Kamerlid Carina Van Cauter ziet een dubbele winst: ‘Het zal een kostenbesparing zijn. Justitie moet nu eenmaal efficiënt omspringen met zijn middelen. En de partijen worden er beter van: ze hebben meer tijd om na te denken of ze in beroep gaan én weten sneller waar ze aan toe zijn. Dat laatste is niet te onderschatten, ook in burgerlijke zaken. Als iemands hoederecht op het spel staat, is het niet fijn om in spanning op zo’n vonnis te moeten wachten.’
Ook N-VA-Kamerlid Kristien Van Vaerenbergh, die is aangeduid als rapporteur voor deze wetsvoorstellen, wil vanuit het parlement mee de druk opvoeren om via mail de vonnissen en arresten op te sturen naar de partijen, zowel in burgerlijke als strafrechtelijke zaken. ‘We moeten toch eindelijk justitie de 21ste eeuw binnenloodsen’, stelt ze. ‘Eigenlijk zijn alle politieke partijen het daarover eens. Het is niet meer dan normaal. Zeker nu we weten dat het praktisch uitvoerbaar is.’
Het Rekenhof heeft inderdaad een positief advies uitgebracht over de wetsvoorstellen. Als we erin slagen via een aangepast systeem systematisch vonnissen te mailen, zullen de kosten dalen en de griffies bij de rechtbanken aan productiviteit winnen.
Wat gebeurt er nu? In 2013 velden de rechtbanken van eerste aanleg meer dan 200.000 vonnissen, boven op de meer dan 260.000 vonnissen die de politierechtbanken datzelfde jaar velden. Veel griffies, zeker bij de politierechtbanken, verliezen veel tijd door de partijen via telefoon al in te lichten over de belangrijkste aspecten van de uitspraak in hun zaak. Ook het fysiek afhalen van de vonnissen op de griffie kost veel werk. Bovendien hebben de griffies geen bankterminals waardoor de inning van de griffierechten belangrijke risico’s inhoudt, waarschuwt het Rekenhof in zijn advies. ‘Het gaat over veel documenten en dus ook veel contant geld aan de boekhouding van de griffie. Ook met door ING uitgegeven ‘griffiebonnen’ en stortingen op de bankrekening van de rechtbank.’
Behalve de werklast verlichten zou het systematisch doormailen van de vonnissen en arresten ook kosten besparen. In een tijd waarin al 80 procent van de Belgische gezinnen internet heeft, moet ook het mailen van vonnissen mogelijk zijn, vindt het Rekenhof. De papiermolen met kopieerapparaten en briefwisseling bij justitie heeft ook een prijskaartje. De postverzendingen van de gewone rechtbanken kostten vorig jaar zo’n 59 miljoen euro, stelt het Rekenhof. De uitgaven voor het huren van fotokopieerapparaten en de aankoop van ‘multifunctioneel papier’ bedroeg vorig jaar nog eens 2,5 miljoen euro.
En dan zijn er nog de gepresteerde werkuren, die wellicht nog het meest kosten aan de overheid maar die het Rekenhof niet kan becijferen. Het inkomstenverlies - omdat niet meer zal worden betaald voor het afgeven van bepaalde documenten - zou maar een fractie zijn van de totale inkomsten uit griffierechten (37 miljoen euro in 2013).
Toch beseft ook Open VLD-Kamerlid Van Cauter dat een simpele regeling met het opvragen van de e-mails tijdens een procedure, zoals het Rekenhof voorstelt, niet volstaat. ‘Ik zou het systeem liever vandaag dan morgen invoeren. Maar we hebben nood aan een rechtszeker systeem. We moeten zeker zijn dat de vonnissen bij de juiste persoon belanden en er geen extra werk volgt.’
Bron: De Tijd, 3 juni 2015.