Kamer keurt nieuwe wet voor de private veiligheid goed

"Tweeënhalf jaar gelden al diende Open Vld een wetvoorstel in met een concrete lijst met uit te besteden politietaken. Zes maanden geleden gingen we, na hoorzittingen over het onderwerp, nog een stap verder door het toepassingsgebied te verruimen en flexibeler te maken. In het wetsontwerp van de minister zijn vele voorstellen van ons overgenomen (zie lijst onderaan)", zegt Sabien.

"Een veiligere samenleving tegen een aanvaardbare kostprijs is het uitgangspunt. Het bewaren van de orde en de veiligheid blijft een kerntaak van de staat. Maar we maken van private bewakingsfirma's wel een volwaardige speler in ons veiligheidsbeleid door bepaalde taken uit te besteden. We voorzien met deze wet in een duidelijk omlijnd kader, waarbij de politie steeds de regie en controle in handen houdt. Private firma's kunnen instaan voor bepaalde preventieve of administratieve taken. Zo houdt de politie de handen vrij voor haar reactieve, interveniërende en onderzoekstaken. Hiervoor is uiteraard eerst een grondig kerntakendebat vereist, dat reeds lopende is. We vragen de minister om hier verder werk van te maken."

De stemming van de nieuwe wet is echter maar een eerste stap. "Het zal er daarna op aankomen de wettelijke mogelijkheden ook effectief te gaan benutten in de praktijk", zegt Gabriëls. "We moeten dit strikt opvolgen. Een eerste piste die we gaan onderzoeken is een aanpassing van de wet op het politieambt. Naar analogie met artikel 25 van die wet zou een artikel kunnen worden toegevoegd dat tegemoet komt aan deze vraag en aan de resultaten van het kerntakendebat."

Voor een tweede piste kijken de liberalen naar de noorderburen. In Nederland heeft de Raad voor Hoofdcommissarissen, te vergelijken met onze Vaste Commissie voor de Lokale Politie, een akkoord afgesloten met de Nederlandse Veiligheidsbranche, de evenknie van het BVBO. "Zij hebben samen een publicatie geschreven over 10 stappen in publiek private samenwerking inzake veiligheidszorg. Een soort brochure met good practices. Dat kunnen we in België ook doen. Dat kan een prijsslag tussen de bedrijven vermijden. We willen geen algemeen verbod voor de politie op het uitvoeren van de activiteiten bedoeld in deze wet. We willen wel een maximale inschakeling van de private sector op basis een inschatting van het veiligheidsrisico. Met private bewaking als het kan. Enkel met de politie als een bijzonder veiligheidsrisico het noodzaakt", besluit Sabien.

Volgende taken zullen op vraag van Open Vld kunnen uitbesteed worden na goedkeuring van de wet:

• toezicht op en bescherming van roerende of onroerende goederen (zowel via statische als mobiele bewaking en interventie na alarm) met inbegrip van een afgebakende perimeter, gebouwen en sites inbegrepen.
• doorzoeken van roerende of onroerende goederen naar spionageapparatuur, wapens, drugs, explosieve stoffen, stoffen die voor de aanmaak van explosieve stoffen kunnen aangewend worden of andere gevaarlijke voorwerpen (sweepings)
• winkelinspectie, evenementenbewaking en bewaking uitgaansmilieu: dit zijn drie aparte taken in het wetsontwerp die bij ons elders zaten (toezicht en controle op personen)
• de restcategorie
• de bediening van technische middelen die met het oog op het verzekeren van de veiligheid aan derden ter beschikking worden gesteld
• verrichten van vaststellingen die uitsluitend betrekking hebben op de onmiddellijk waarneembare toestand van goederen, in opdracht van de bevoegde overheid of van de houder van een overheidsconcessie
• camerabewaking
• verzekering van de veiligheid in geval van natuurlijke of andere rampen, al dan niet mits afbakening van een noodzakelijke perimeter op de openbare weg
• begeleiding van groepen van personen met het oog op de verkeersveiligheid
• bevoorrading en onderhoud van flitspalen
• de opleiding en inzet van honden
• de gedeeltelijke afschaffing van de frigoperiode

Tijdens de vorige legislatuur, 2010-2014, werd ook uitvoerig op dat thema ingegaan. Er werden hoorzittingen georganiseerd in het Parlement over de mogelijke overdracht van politietaken aan de private sector. Na die hoorzittingen heeft de Open Vld een wetsvoorstel ingediend waarin een concrete lijst van uit te besteden politietaken was opgenomen.

In deze legislatuur hebben wij dat wetsvoorstel opnieuw ingediend. Er werden nogmaals hoorzittingen georganiseerd, mijnheer de vicepremier, mijnheer de commissievoorzitter. Tijdens de bespreking werd gezegd dat het blijkbaar nogal snel moest gaan, maar eigenlijk is er toch heel veel tijd in dit debat gestoken. Er zijn veel mensen gehoord. Het is nu tijd, daar zijn wij blij om, om erover te stemmen en af te ronden.

In het ontwerp dat vanavond ter stemming ligt, werden vele van onze voorstellen overgenomen. Wij zijn blij dat vast te stellen. Ik wil u dan ook bedanken, mijnheer de vicepremier, voor de samenwerking. Tijdens de bespreking in onze commissie, en ook vandaag, hebben wij van onze socialistische collega's heel wat kritiek op het ontwerp gehoord. Ik heb toen gezegd en ik herhaal dat zij blijkbaar vergeten zijn dat in het vorige regeerakkoord, het regeerakkoord-Di Rupo, over dit thema het volgende was opgenomen: "Oplossingen worden gezocht om de politie te bevrijden van bepaalde administratieve, maar ook operationele taken, zodat de politie zich kan concentreren op de kerntaken."

In de vorige legislatuur werd er op dat punt uiteindelijk niet geland. Er werden wel andere stappen gezet. De Open Vld heeft toen meegewerkt aan de sanering van de sector. Er werden strengere vergunningsvereisten opgelegd. Er kwam ook een beperkt systeem van onderaanneming en er werden in de vorige legislatuur ook 25 extra controleurs aangeworven.

Er werd ook gezorgd voor een omkaderde uitbreiding van bepaalde bevoegdheden van de bewakingsagenten, bijvoorbeeld de bewaking op industrieterreinen of de systematische controle in luchthavens. Daarover werd tijdens de vorige legislatuur al beslist.

Waarom vinden wij dit ontwerp zo belangrijk? Het uitgangspunt is samenwerken aan een veiligere samenleving voor een aanvaardbare kostprijs. Private bewaking wordt via deze tekst erkend als een volwaardige speler in het veiligheidsbeleid. Inderdaad, het besef is gegroeid dat wij de publieke veiligheid als kerntaak van de overheid niet zomaar kunnen afzetten tegen de private veiligheid. Sinds bijna twintig jaar geldt het concept van integrale veiligheid. Dat betekent dat de vraag van de burger naar veiligheid ruimer is dan het optreden tegen criminaliteit; het strekt zich ook uit tot het onveiligheidsgevoel en de overlast.

Een tweede element binnen de integrale veiligheid is het feit dat wij met een veiligheidsketen zitten, waarvan ook preventie en nazorg deel uitmaken.

Een derde element is het gegeven dat publiekprivate samenwerking inzake veiligheid mogelijk moet zijn.

Een tweede belangrijk concept in dit debat is de modale veiligheid. Dit houdt in dat niet alleen de overheid moet instaan voor de veiligheid, maar dat ook het bedrijfsleven en private actoren daarbij moeten worden betrokken. Het is een verhaal van uitbesteding, waarbij de overheid met het behoud van de regie kan overgaan tot het uitbesteden van een aantal taken inzake veiligheid aan de private sector.

Met dit ontwerp wordt een duidelijk regelgevend kader geschapen, waarin de taken en de bevoegdheden, de nadere uitvoeringsregels, de evaluatiemogelijkheden en de bijsturingsmogelijkheden duidelijk zijn omschreven.

Bij de tenuitvoerlegging van de wet zullen wij voortdurend oog moeten hebben voor de volgende doelstellingen. Wordt er mee veiligheid bereikt? Is er een bepaald kostenvoordeel? Is er ruime inzetbaarheid en meer flexibiliteit? En, zeer belangrijk voor ons, komt men tot jobcreatie, integratie op de arbeidsmarkt en werklastvermindering voor politie en andere overheden? Dit alles zullen wij kunnen meten in het jaarverslag, collega's van CD&V.

Doelstelling is het versterken van de operationele capaciteit en de aanwezigheid op het terrein van de politie. Wij pleiten al jaren voor drie sporen in het kerntakendebat voor de politie: ten eerste, het bepalen van de kerntaken; ten tweede, een interne reorganisatie en modernisering van de politie en ten derde, een overheveling van de taken naar derden, onder andere de private sector. 

Collega's, de sector van de private veiligheid biedt heel wat tewerkstelling. Wij hebben dat tien dagen geleden nog gehoord. Belangrijk is ook dat zij heel hard werken aan de inschakeling van kansenberoepen. Uit cijfers van de Beroepsvereniging voor Bewakingsondernemingen blijkt dat vorig jaar, 2016, een op de drie 45-plussers waren. Vaak waren het ook laaggeschoolden die in de sector een job vonden. Bovendien investeert de sector ook actief in nieuwe technologie om mensen gerichter te kunnen inzetten.

Kort samengevat, deze tekst en de voorstellen die eraan zijn toegevoegd, passen in de visie van deze regering om het overheidsbeslag naar beneden te halen en de private tewerkstelling waar kan te stimuleren. De overheid moet immers moderniseren en een moderne overheid moet zich bezighouden met haar kerntaken.

Wij hebben, naast het wetsvoorstel en na de hoorzittingen, een amendement opgesteld. Daarin hebben wij een aantal bijkomende taken gevoegd. Ik citeer er drie: de sweepings die ook in het ontwerp zitten; de opleiding en inzet van honden en het gebruik van technische middelen voor derden.

Voor dit laatste punt verwijs ik graag naar een voorbeeld uit mijn streek, namelijk het pilootproject in Nieuwpoort en Ieper bij de herdenkingsplechtigheid van 100 jaar Wereldoorlog I. Dit is een heel mooi voorbeeld van hoe succesvol het kan zijn als de overheid en de privésector de handen in mekaar slaan en met hoogtechnologische middelen een heel belangrijk event bewaken in het belang van onze burgers en iedereen die daar aanwezig was.

Ik concludeer, mijnheer de voorzitter. Het werk is met de goedkeuring nog niet af. Ik herhaal het: the proof of the pudding is in the eating. Het is niet omdat de private sector een bepaalde taak of bevoegdheid zal kunnen uitvoeren, dat dit in de praktijk ook zal gebeuren. Wij zullen moeten evalueren in hoeverre de taken die nu worden vrijgegeven, ook kunnen worden uitgevoerd door de privé-sector. De Open VLD zal dat in elk geval strikt opvolgen en bekijken of in de toekomst misschien ook de wet op het politieambt moet worden aangepast. 

Wij kijken ook graag eens over het muurtje, naar onze Nederlandse collega's, want daar heeft de Raad van Hoofdcommissarissen, te vergelijken met onze Vaste Commissie van de Lokale Politie, een akkoord gesloten met de Nederlandse Veiligheidsbranche, de evenknie van onze BVBO. Samen hebben zij een publicatie gemaakt over tien stappen in de publiek-private samenwerking inzake veiligheidszorg, een soort verzameling van good practices in de samenwerking tussen de politie en de privé-sector. Wij zullen die pistes verder onderzoeken.

Tot slot dank ik alle collega's voor de goede samenwerking in de commissie voor de Binnenlandse Zaken. De Open VLD-fractie zal het voorliggend ontwerp alvast met veel enthousiasme goedkeuren.