Tot 50 keer meer kans op enkelband in Antwerpen

Om de overbevolking in de Belgische gevangenissen te verminderen, mogen verdachten sinds 2014 hun hechtenis ook met een enkelband uitzitten. Vroeger betekende de aanhouding maar één ding: naar de cel tot het onderzoek is afgerond óf tot de raadkamer of kamer van inbeschuldigingstelling anders beslist. 24 uur na de arrestatie van een verdachte beslist de onderzoeksrechter daarover: blijft hij aangehouden of loopt hij buiten als een vrij man (eventueel onder voorwaarden)? Als hij aangehouden blijft, kan de onderzoeksrechter elektronisch toezicht opleggen.

Overbevolking

In sommige gerechtelijke arondissementen vindt de enkelband voor verdachten in voorarrest gretig aftrek. In de gevangenis van Antwerpen kregen 207 van van de 2.000 gedetineerden die vorig jaar in voorlopige hechtenis werden genomen een enkelband. Maar in Brugge waren er in heel 2016 maar 3 gedetineerden van de 700 die hun voorhechtenis mochten uitzitten met een enkelband. In Dendermonde was dat er zelfs maar één op de 386. "Dat betekent dat de gerechtelijke wereld van arrondissement tot arrondissement zeer verschillend gebruikmaakt van het instrument, dat nochtans een ideaal hulpmiddel is om de overbevolking tegen te gaan", zegt Lahaye-Battheu.

In Vlaanderen lijken voornamelijk West-Vlaamse (onderzoeks)rechters geen liefhebbers van het elektronisch toezicht. Maar het is onduidelijk hoe dat komt. Minister Geens verklaarde in een eerder antwoord op een parlementaire vraag al dat hij niet weet waarom (onderzoeks)rechters wel of niet voor een enkelband kiezen. "Een deel van de verklaring kan zijn dat een verdachte verplicht een vaste verblijfplaats moet hebben om in aanmerking te komen voor een enkelband. Maar dit geldt voornamelijk voor grote steden waar er nu eenmaal meer mensen zonder vast adres verblijven", zegt onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe. "Dat klopt", zegt ook Lahaye-Battheu, "al verklaart dat niet het hele verschil."

Boodschappen doen

"Wellicht vinden sommige collega's het toch een te groot risico, zo'n enkelband. Een voorhechtenis leg je enkel op als je vreest dat iemand zal vluchten, recidiveren, een gevaar is voor de samenleving of bewijs zal proberen te vernietigen. In de cel heb je toch meer grip op zulke zaken", denkt Van Cauwenberghe. "Als je dat gevaar daarentegen niet zo hoog inschat, kies je misschien eerder voor een vrijlating onder voorwaarden. Een voorlopige hechtenis onder enkelband is namelijk veel strenger", legt hij uit. "Iemand in voorarrest onder elektronisch toezicht moet binnenblijven. Gaan werken of boodschappen doen kan niet omdat hij de woning niet mag verlaten. Dat is niet evident, niet voor de verdachte maar ook niet voor zijn omgeving. Niet iedereen krijgt zo'n ‘huisarrest' praktisch zomaar georganiseerd."

Kamerlid Lahaye-Battheu pleit voor meer uniformiteit: "Het helpt niet alleen de overbevolking in de gevangenissen terug te dringen. Het is ook goedkoper voor de samenleving, want de gevangeniskost valt weg." De politiek kan (onderzoeks)rechters echter niet verplichten om de enkelband vaker toe te passen. Het gerecht beslist daar autonoom over.

Bron: De Morgen / Het Laatste Nieuws, 11 september 2017.