Sabien wil getrapt systeem voor verbeurdverklaringen

Volgens het Strafwetboek moet een rechter de goederen die het voorwerp, het hulpmiddel of het product van een misdaad of wanbedrijf uitmaken in elk geval verbeurd verklaren. In februari 2017 stelde het Grondwettelijk Hof in een arrest dat deze verplichting in strijd is met de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Aanleiding was een Luikse druggebruiker wiens auto werd verbeurdverklaard nadat hij betrapt werd terwijl hij wegreed met zijn cocaïneleverancier. In de auto werd cocaïne aangetroffen en het voertuig maakte deel uit van het misdrijf, dus was de rechter verplicht de auto van de druggebruiker verbeurd te verklaren. De man betoogde echter dat hij hierdoor buitensporig getroffen zou worden. Het Grondwettelijk Hof gaf hem gelijk. Elke aantasting van het eigendomsrecht moet billijk zijn.

Getrapt systeem

Sabien legt nu een wetsvoorstel neer dat tegemoet komt aan dit arrest van het Grondwettelijk Hof: “We voeren een getrapt systeem in zodat de rechter een aantal keuzemogelijkheden krijgt. Uiteraard blijft het mogelijk om de goederen nog verbeurd te verklaren. Moest dit gezien worden als een onredelijk zware straf, dan kan de rechter het goed ongemoeid laten en een som geld verbeurd verklaren die de waarde van het goed evenaart. Moest ook dit onredelijk zijn, beschikt de rechter over een matigingsbevoegdheid zodat de omvang van de verbeurdverklaring kan worden verminderd."

Volgens Sabien kan de rechter dankzij deze wetswijziging een proportionele verbeurdverklaring op maat opleggen die rekening houdt met specifieke situaties. “Neem nu een auto die wordt verbeurd verklaard waarin slechts een beperkte hoeveelheid drugs werd gevonden. Dat kan buitenproportioneel zijn. Te meer omdat een verbeurdverklaring bovenop andere straffen kan komen, zoals een gevangenisstraf. Of een huis dat verbeurd verklaard wordt omdat het gekocht werd met gestolen geld. Moest het om een gezinswoning gaan dat onderdak biedt aan minderjarige kinderen, kan ook dit een overdreven straf zijn.”

Vroeger poogden rechters in dergelijke gevallen hier een mouw aan te passen door een voorwaardelijk uitstel van verbeurdverklaring toe te kennen. “Maar dat is uiteraard geen garantie op het vermijden van een buitenproportionele straf. Met dit wetsvoorstel kan de rechter wel rekening houden met specifieke situaties en meer maatwerk op vlak van de verbeurdverklaring toepassen, zonder uiteraard de schuldige vrijuit te laten gaan.”

Auto’s worden verkocht of komen terecht bij federale politie

Voertuigen die wegens verbeurdverklaring, maar ook door inbeslagname, gebrek aan verzekering, achtergelaten op de openbare weg… toekomen aan de Belgische Staat worden voor verkoop overgedragen aan de Administratie van de Patrimoniumdiensten van de FOD Financiën door middel van een proces-verbaal van overgave. “In het belang van de schatkist worden ze tegen een zo hoog mogelijke prijs verkocht, hetzij aan particulieren, hetzij aan erkende centra die instaan voor de vernietiging ervan. In bepaalde gevallen worden ze ter beschikking gesteld van andere federale overheidsdiensten”, zegt Sabien, die hierover een schriftelijke vraag stelde aan minister van Financiën Johan Van Overveldt.

Hij stelt in zijn antwoord dat met verschillende federale overheidsdiensten samenwerkingsakkoorden werden afgesloten, die de modaliteiten van deze ter beschikking stelling regelen. Dit is het geval met de Veiligheid van de Staat (VSSE), de Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid (ADIV), de FOD Justitie en de federale politie.

Zo werden er in de Fin Shop Brussel, bevoegd voor Vlaams- en Waals-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in 2015 30 verbeurdverklaarde voertuigen verkocht voor een totale opbrengst van 90.615 euro. Vorig jaar waren dat 32 voor een totale opbrengst van 57.808 euro. In 2015 bedroeg de totale opbrengst voor roerende goederen ten bate van de federale staat 1.472.596 euro, vorig jaar was dat 1.299.833 euro.

Voor de andere kantoren dan Fin Shop Brussel is het dan ook niet mogelijk voor de jaren 2015 en 2016 op een correcte wijze mee te delen hoeveel verbeurdverklaarde voertuigen werden ontvangen of verkocht. Eerder dit jaar werden twee nieuwe Finshops geopend: in Bornem voor de provincies Antwerpen, Limburg, Oost- en West-Vlaanderen en in Gembloux voor de provincies Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen.

Sabien leert ook nog uit het antwoord dat voertuigen die voor verkoop aan de Patrimoniumdiensten werden overgedragen en waarvan de verkoopopbrengst toekomt aan de rijkmiddelenbegroting, ter beschikking kunnen worden gesteld van andere overheidsdiensten via een administratieve overdracht. In 2015 werden 12 voertuigen overgedragen aan de federale politie, vorig jaar waren dat er 6.

De FOD Financiën verkoopt dergelijke roerende goederen ook via eBay. In 2015 werd voor 50.849 euro goederen verkocht via eBay, vorig jaar ging het om 75.956 euro. Daarnaast wordt er ook via andere internetsites verkocht. Zo verkocht het kantoor te Saint Vith in 2015 voor 39.451 euro en in 2016 voor 89.354 euro via een Duitse internetsite.