Kindvriendelijke archeologische tentoonstelling over oudste kastelen van start
Mottes?
De mottekastelen dateren van ongeveer 1.000 jaar geleden. Midden de 11de eeuw bouwde de hoge adel bij ons de eerste mottekastelen uit militaire en prestigieuze overwegingen. Een mottekasteel bestond uit twee bergen aarde (bulten) met een diepe gracht en een houten palissade errond. Op de hoogste bult, het opperhof, stond een houten toren, de donjon. De laagste heuvel, het neerhof, was het kloppende hart waar het dagelijkse leven plaatsvond. Er werd gewoond, geboerd, gefabriceerd en gebeden. Vaak groeiden die neerhoven uit tot de dorpen van vandaag. Ook bleven sommige heuvels en grachten bewaard.
Ontdekkingen
De onderzoekers identificeerden met zekerheid meer dan 75 mottekastelen in West- en Oost-Vlaanderen. De tentoonstelling brengt voorbeelden uit Aalst, Beveren, Brakel, Brugge, Damme, Diksmuide, Evergem, Gent, Geraardsbergen, Gistel, Heuvelland, Houthulst, Kortemark, Lo-Reninge, Merelbeke, Ninove, Oudenaarde, Veurne en Wichelen. Daarnaast zijn nóg tientallen sites in de provincies mogelijk een motte.
Vernieuwend aan het onderzoek is dat de relatie van de motte met het landschap werd bekeken. Welke plekken werden uitgezocht om een motte te bouwen en welke impact had de bouw van de motte op het landschap?
Gedeputeerde voor Erfgoed, Sabien Lahaye-Battheu: "We zijn blij dat we nieuw wetenschappelijk onderzoek tot bij de mensen kunnen brengen, en dat we hen zo bewust kunnen maken van wat er zich allemaal in hun eigen omgeving bevindt. Op die manier vergroten we het draagvlak voor erfgoed. Heel fijn om dat in samenwerking te kunnen doen met de provincie Oost-Vlaanderen en de betrokken intergemeentelijke onroerenderfgoeddiensten (IOED's) en lokale besturen."
Mottes in Diksmuide
De eerste stopplaats van de
expo in West-Vlaanderen is Lampernisse, in Diksmuide. Daar zijn met zekerheid
drie mottekastelen geweest: in Stuivekenskerke, in de Kwadestraat in Diksmuide,
en in Woumen.
Oud-Stuivekenskerke is vandaag een klein gehucht met enkele huizen en
boerderijen rond de ruïnes van de voormalige Sint-Pieterskerk. Het werd
vermoedelijk in de 12de of 13de eeuw gesticht door een
zekere Stuivikin of Stuvin, die er een mottekasteel met opper- en neerhof liet
aanleggen. Het dorp is gegroeid vanuit die motte. Op de expo wordt dit
voorbeeld gebruikt om de evolutie van een mottekasteel te tonen, in negen
reconstructietekeningen van kunstenaar Yannick De Smet: van het prille begin
tot bloeiperiode en verval... Enkele gratis mee te nemen postkaartjes tonen twee
fasen van de motte, en verwijzen naar het hele verhaal op www.bultinzicht.be.
De archiefdienst van de stad zorgde voor een extra paneel met nog meer lokale informatie. Zo leer je meer over de mooie site van Ter Wissche in Lampernisse: de twee wooneilanden en walgracht lijken erg veel op een motte, maar het was net iets anders: de verschillen ontdek je in de expo. Een verhaal gelinkt aan laat-middeleeuwse herenboeren en illustere figuren zoals Zanniken van Lamperniss.
De expo loopt tot 8 november in Dorpshuis De Seizoenen
(Zannekinstraat 16, 8600 Lampernisse) in Diksmuide, elke dag van 9 tot 17 uur. Toegang is gratis.
De tentoonstelling is kindvriendelijk ingericht door een samenwerking met LEGO®-Master én archeoloog David Vanhee van Little Brickroom. Je ziet een motte die David zelf bouwde, maar je kan ook zelf aan de slag met LEGO®-stenen. Met je bouwsel kan je ook deelnemen aan een wedstrijd, waarbij je een workshop van de LEGO®-Master kunt winnen!
In Lampernisse kunnen de kinderen op zondag 15, 22 en 29 oktober, van 13.30 uur tot 16.45 uur, met het LEGO-pakket op de expo aan de slag. Op 3 november zijn er ook twee LEGO-workshops met David Vanhee: om 13.30 en om 15.30 uur. Inschrijven is nodig via info@cckruispunt.be.
Daarna staat de tentoonstelling in Erpe-Mere tot 13 december. Nadien reist de expo opnieuw verder, tot eind 2024.
Alle info vind je op www.bultinzicht.be
‘Bult in zicht!' is een initiatief van de Provincies Oost- en West-Vlaanderen, in samenwerking met Goed in Erfgoed. Het archeologisch syntheseonderzoek werd uitgevoerd door Goed in erfgoed, GATE-archaeology en Universiteit Gent, met steun van het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid.
|