Sabien ondervraagt minister Vandeurzen over het beperkt aantal gerechtspsychiaters
Het gerecht kan in Vlaanderen en Brussel nog op amper een tiental gerechtspsychiaters een beroep doen. Professor forensische psychiatrie Chris Dillen (VUB) trok eind vorige week aan de alarmbel.
De slechte verloning wordt al jaren aangekaart, maar vroeger namen psychiatrische experts er links en rechts nog wel eens een gerechtsdossier bij. Nu is er echter zoveel werk in de reguliere psychiatrie dat er helemaal geen interesse meer is om zoiets nog te doen. De experts die het nog wel deden, worden stilaan te oud en jonge psychiaters krijg je niet meer warm voor zulke dossiers omdat het zo slecht betaald wordt.
Zo krijgen experts voor een beoordeling over de toerekeningsvatbaarheid van een beschuldigde een forfaitair bedrag van 326,65 euro (per dossier, ongeacht de hoeveelheid werk). Volgens officiële Nederlandse cijfers vergt een standaarddossier gemiddeld twaalf uur werk, bij een heel zwaar dossier kan dat tot vierentwintig uur oplopen. Als je het bedrag van 300 euro in totaal per uur uitrekent in een assisenzaak, kom je op een belachelijk laag uurloon uit. In Nederland hanteert men nu een correct uurloon van 100 euro per uur, gebaseerd op een grondig onderzoek van de situatie.
Intussen stijgt de vraag naar expertise van gerechtspsychiaters wél. De wachttijden lopen op. De maatschappij heeft meer oog voor de psychische kant van mensen. Ook bij misdrijven is er een tendens om daar meer rekening mee te houden. Een goede analyse is ook van belang, niet elke pedofiel vormt een even groot risico. Intussen heeft de forensische psychiatrie ook een hele evolutie doorgemaakt. Het is een goede zaak dat men de opgebouwde knowhow ook probeert te gebruiken, alleen zijn steeds minder mensen bereid om de job te doen.
Gevolg van het tekort is dat nu ook overal voortdurend dezelfde experts optreden. In verschillende arrondissementen heeft men zelfs de grootste moeite om in assisenzaken nog een voltallig college van drie psychiaters samen te stellen. In Antwerpen zijn ze nog net met drie, in Turnhout is er één, in Hasselt ook en in Mechelen en Leuven is er één psychiater die beide arrondissementen voor zijn rekening neemt. Eén gepensioneerde gerechtspsychiater uit Ieper wordt gevraagd in Limburg en Turnhout omdat ze niemand anders vinden.
De nieuwe interneringswet dreigt de situatie nog te verergeren. De vereisten die aan gerechtspsychiaters worden gesteld zullen nog groter worden. Om te kunnen optreden als expert zul je erkend moeten zijn en een extra opleiding van twee jaar hebben gevolgd. Die vereiste is er nu niet.
Daarom volgende concrete vragen:
- Wat is uw reactie op het toenemende tekort aan gerechtspsychiaters?
- Welke maatregelen plant u om aan dit probleem tegemoet te komen?
- Overweegt u bijvoorbeeld een verloning naar het Nederlands systeem?
Staatssecretaris Carl Devlies (in naam van minister Jo Vandeurzen):
Vooreerst wens ik te verwijzen naar de parlementaire vragen van de heer Bert Schoofs en mevrouw Carina Van Cauter over dezelfde problematiek, die ik in maart 2008 al beantwoordde. Zoals toen ook meegedeeld, bepaalt de nieuwe wet betreffende de internering van 21 april 2007, die nog niet in werking is getreden de inwerkingtreding is voorzien voor 2013 , in artikel 5, §2, dat de gerechtspsychiater door de minister bevoegd voor Volksgezondheid erkend moet zijn.
Voornoemde wet voorziet tevens in een koninklijk besluit dat 24 maanden voor de inwerkingtreding van de wet moet worden uitgevaardigd. In voornoemd, koninklijk besluit zullen de criteria voor gerechtsdeurwaarders worden vastgelegd. Wij zijn momenteel nog bezig met de uitwerking van het koninklijk besluit.
Ik onderken de knelpunten die zich voordoen op het vlak van de psychiatrische expertises en het statuut van de deskundigen in het kader van de wet op de internering.
Het ligt in de bedoeling om dat via het koninklijk besluit op te lossen.
Er bestaat tot nu toe geen specifieke opleiding tot gerechtspsychiater. Af en toe gaan er stemmen op om van gerechtspsychiatrie een aparte discipline te maken. Wij zullen het idee onderzoeken op de wenselijkheid en op zijn noden en in functie daarvan initiatieven nemen.
Er zal in de nabije toekomst werk worden gemaakt van het statuut van gerechtspsychiater, en dat in overleg met de minister van Volksgezondheid, die ook zal instaan voor de erkenning van de gerechtspsychiaters.
In 2007 werden er 256 psychiaters aangesteld die een opdracht uitvoerden voor een gerechtelijke instantie. Die 256 psychiaters behandelden in 2007 samen 5.430 dossiers, of gemiddeld 21 dossiers per psychiater. In 2006 ging het in totaal om 4.891 dossiers.
De tarieven voor hun prestaties werden vastgesteld in het koninklijk besluit van 27 april 2007 houdende algemeen reglement op de gerechtskosten in strafzaken. De vergoedingen voor psychologische onderzoeken worden opgesplitst naargelang de aard van het onderzoek.
Ten eerste, voor het onderzoek van een persoon met studie van het dossier, summier geestesonderzoek en bondig verslag: 105,63 euro.
Ten tweede, voor het onderzoek van een persoon, met studie van een strafdossier, het onderzoek naar de erfelijkheid en de sociale en medische antecedenten, het sommatisch onderzoek, daarin begrepen de grondige neurologische en geestesonderzoeken, het opstellen van een uitvoerig verslag met beschrijving, bespreking en samenvatting van het geval: 326,65 euro.
Ten derde, wanneer de geneesheer een psychologisch onderzoek heeft verricht met volledige reeks testen: 132,71 euro.
Ten vierde, voor het nemen en het lezen van een elektro-encefalogram, met verslag: 134,47 euro.
Indien er verplaatsingskosten werden gemaakt, dan wordt daarvoor een vergoeding toegekend van 0,4572 euro per kilometer.
De problematiek inzake het honorarium van die deskundigen wordt mee opgenomen in de algemene analyse van de gerechtskosten, in het bijzonder het tarief in strafzaken. Mijn kabinetsmedewerkers en de FOD Justitie zijn inmiddels aan die analyse begonnen.
Het is dan ook niet wenselijk een deelaspect van deze gerechtskosten nu al apart te behandelen en vooruit te lopen op de algemene analyse en aanpassing van de tarieven. Men moet evenwel voorzichtig zijn met eenvoudige verwijzingen naar de vergoeding die in het buitenland wordt toegekend en met het trekken van bepaalde conclusies daaruit. Men mag immers alleen zaken vergelijken die te vergelijken zijn. Er moet onder meer rekening worden gehouden met de aard en de omvang van de opdracht.
Ik deel echter de bekommernis dat er voldoende psychiaters moeten zijn voor gerechtelijke opdrachten. Maar zoals daarnet werd gezegd, heden is er geen apart statuut voor gerechtspsychiaters en kunnen de gerechtelijke instanties een beroep doen op het hele korps van psychiaters. Die artsen werken dan ook niet uitsluitend voor het gerecht, maar hebben ook nog een eigen praktijk.
Het feit dat er in 2007 toch 256 verschillende psychiaters werden aangesteld, toont eveneens aan dat er heden geen tekort dreigt. Zoals ik echter daarnet heb aangehaald, zal er zeker werk worden gemaakt van een statuut voor de psychiaters die gerechtelijke opdrachten aanvaarden. Ook de vergoeding voor hun prestaties wordt nader bekeken.
Ik heb u zien reageren toen ik het woord "gerechtsdeurwaarders" gebruikte. Dat stond zo in de tekst. Ik heb het gecontroleerd: het was "psychiaters".