Na 30 jaar akkoord over familierechtbank


Al dertig jaar lang staat 'de familierechtbank' in allerhande regeerakkoorden. Nu maken justitieminister Stefaan De Clerck en staatssecretaris voor Gezinsbeleid Melchior Wathelet zich sterk dat die er ook echt komt. Een technische werkgroep bereikte een akkoord over de oprichting van een rechtbank waar alle familiale geschillen worden behandeld.

In de familierechtbank moet het principe 'één dossier, één familie, één magistraat' regeren.

Familiale geschillen, zoals het hoederecht of de alimentatie voor de kinderen van gescheiden ouders, kunnen nu door 5 verschillende rechtbanken behandeld worden. Dat leidde tot bevoegdheidsconflicten en – vaak – tegengestelde vonnissen. "Die versnippering is onbegrijpelijk, nutteloos en inefficiënt ," zeggen de regeringsleden De Clerck (CD&V) en Wathelet (cdH, Gezin).

Al 32jaar regent het wetsvoorstellen om een familierechtbank op te richten, maar veel verder dan goede voornemens kwamen de vorige regeringen niet. In een technische werkgroep geraakten alle spelers na maandenlang stevig vergaderen dan toch op één lijn. Ook de vrederechters gingen uiteindelijk overstag, want De Clerck beloofde om hen nieuwe bevoegdheden toe te stoppen en hen meer preventief in te schakelen. "Zij worden zeker niet overbodig," verzekert hij.

Eén familie, één dossier

Het akkoord over de 'nieuwe' rechtbank moet wel nog in een wetsontwerp gegoten worden, groen licht krijgen in de ministerraad én Kamer en Senaat trotseren. Initiatiefnemers Wathelet en De Clerck maken zich daar niet veel zorgen om, wat blijkt uit hun strakke timing. Eind dit jaar moet de eerste familierechtbank, die drie kamers zal tellen, al een feit zijn.De Jeugdkamer neemt minderjarigen onder haar hoede die in een problematische opvoedingssituatie zitten, strafbare feiten hebben gepleegd of geestesziek zijn. Een tweede kamer spitst zich toe op uit handen gegeven minderjarigen. De derde 'Familiekamer' zal bevoegd zijn voor alle burgerlijke bevoegdheden van de afdeling, inclusief de spoedprocedures.

In de drie kamers staat het principe 'een familie, een dossier' voorop. Alle beslissingen rond één familie zullen dus in één dossier worden samengebracht en door één magistraat worden uitgeplozen. "Door dat principe zullen de mensen niet langer hun familiale situatie, die meestal met veel emoties gepaard gaat, telkens opnieuw uit de doeken moeten doen voor verschillende rechters," zegt Wathelet.

Concreet betekent dit dat een echtscheiding, die nu door vier of zelfs vijf verschillende rechters kan behandeld worden, bij één rechter terecht zal komen. De voorlopige maatregelen (vrederechter), de echtscheidingsprocedure (eerste aanleg), het verblijf van de kinderen (jeugdrechtbank) of onderhoudsgeld ( vrederechter) worden allemaal gebundeld bij één persoon.

Sabien Lahaye-Battheu, liberaal parlementslid en als advocate gespecialiseerd in familierecht, is optimistisch. "We hebben nog nooit zo ver gestaan met de oprichting van de familierechtbank." Renaat Landuyt (sp.a) is daar niet zo zeker van. "Dit is weer een fijn staaltje aankondigingspolitiek", sneert hij. Voor de socialist is het akkoord niet meer dan een simpele herschikking van de taken van de rechtbank van eerste aanleg. "Als iedereen het eens is, kan dit geen grootse omwenteling zijn," klinkt het cynisch. Waarop De Clerck repliceert: "Ik nodig Renaat uit om mijn aankondigingen om te zetten in de realiteit.We moeten opschieten, dat weet hij als geen ander."

Stefaan De Clerck: 'De huidige versnippering is onbegrijpelijk, nutteloos en inefficiënt'

Bron: De Morgen - 3 juni - Tine Peeters